Özellikle dövme tutkunlarının yakından tanıdığı Leonardo da Vinci‘nin Vitruvius Adamı (The Vitruvian Man) adlı eseri, son beş yüzyılda düşünceli bir eskizden sağlığın resmine dönüştü. Ancak bu çizimin arkasındaki tarih, esere ait görüntülerin her yerde mevcut olması kadar ilginçtir. Vitruvius adamının ölçüleri, günümüzde sağlık ve zindelik kavramlarını temsil ediyor. Altın (ilahi) orana sahip olması da sahip olduğu ünü artıran gerekçelerden sadece biridir.
1. Leonardo da Vinci Tasarımı Yapan Kişi Değil
Tablo, Yüksek Rönesans ustasının kişisel defterlerinden birinde keşfedildi. Çalışma sadece sanatçının kendi kurgusu içindi ve 1490 yıllarında bitirdiğinde, büyük olasılıkla beğenileceğini hiç beklemiyordu. Buna rağmen günümüzde Vitruvius Adamı çok ikoniktir ve Son Akşam Yemeği ve Mona Lisa ile birlikte Leonardo Da Vinci’nin en bilinen eserleri arasındadır.
2. Vitruvius Adamı Sanat Bilimle Buluşuyor
Gerçek bir Rönesans adamı olan Leonardo yalnızca bir ressam, heykeltıraş ve yazar değil, aynı zamanda bir mucit, mimar, mühendis, matematikçi ve amatör anatomistti. Bu kalem ve mürekkep çizimi, antik Romalı mimar Vitruvius’un ortaya koyduğu insan oranları hakkındaki teorileri keşfetti. Vitruvius, De Architectura adlı eserinde şöyle yazmıştır: “Bir adam, elleri ve ayakları uzatılmış olarak sırtüstü yatırılırsa ve bir çift pusula göbeğine ortalanırsa, iki elinin ve ayaklarının parmakları ve ayak parmakları birbirine temas eder. Buradan tarif edilen şey bir yuvarlak dairenin çevresidir. Ve insan vücudunun dairesel bir taslak oluşturması gibi, ayrıca bir de kare ortaya çıkar.”
3. Leonardo, Vitruvius Adamı Kuramlarını Gösteren İlk Kişi Değil
Amerikalı bilim insanı Toby Lester, 2012 tarihli bir röportajında “Özellikle 15. yüzyılda, Leonardo’nun çizimlerine yoğunlaştığı o dönemde, onun dışında birçok sanatçı bu çizim üzerinde çalışmalar yaptı” demişti.
4. Eser, Bir İşbirliğinin Ürünü Olabilir
2012’de İtalyan mimarlık tarihçisi Claudio Sgarbi, Leonardo’nun orantı çalışmasının, arkadaşı ve zamanın mimarı olan Vitruvius meraklısı Giacomo Andrea de Ferrara tarafından yapılan benzer bir çalışma tarafından tetiklendiğini hissettiği bulgular paylaştı. İkilinin birlikte çalışıp çalışmadığına dair bazı tartışmalar var, ancak bu teori yanlış olsa bile tarihçiler Leonardo’nun, Vitruvius’un yazılarının daha doğru bir şekilde tasvir edilmesini sağlayan ikinci kol ve bacak grubu da dahil olmak üzere Giacomo’nun başarısız olduğu uygulamadaki kusurları mükemmelleştirdiğini kabul ediyor.
5. Dairenin Büyük Bir Anlamı Var
Vitruvius ve Leonardo matematiksel keşiflerinde sadece insan altın oranını değil, tüm yaratılış oranlarını arıyorlardı. Leonardo, 1492 tarihli bir not defterinde şöyle notlar tutmuştu: “İnsan toprak, su, hava ve ateşten oluştuğu için bedeni yeryüzüne benziyor” Başka bir deyişle, insan evrenin bir mikro kozmozudur.
6. Vitruvius Adamı İdeal Erkek Vücudunu Temsil Eder
Modelin kimliği bir sır olarak kalsa da sanat tarihçileri Leonardo’nun çiziminde bazı değişiklikler yaptığını düşünüyor. Bu çalışma hayatın şekillendirdiği değil, matematikle tasarlanmış mükemmel erkek formunun temsili olarak kabul ediliyor.
7. Portrenin Modeli Da Vinci Mi?
Daha genç bir adam olarak 15. yüzyıl ressamının yetersiz tariflerinden yola çıkan bazı sanat tarihçileri, “Vitruvius Adamı” modelinin Leonardo da Vinci olduğunu öne sürdüler. İnce ve fit yapısı, güçlü, kıvrılıp omuzlarına kadar inen saç tutamlarıyla o dönem için “çok güzel” olarak tanımlandı. Ancak modelin kim olduğuna dair söylentiler, yalnızca söylenti olarak kalacak gibi görünüyor.
8. Vitruvius Adamı’nın Fıtığı Vardı
Cerrahi öğretim görevlisi Hutan Eşrefyan’ın 521 yıl sonra koyduğu teşhis: Kasık fıtığı. Ayrıca, bu rahatsızlığın Vitruvius Adamı’nı öldürebileceğini de teorileştirdi. Ona göre, muhtemelen bu çalışmadan sonra fazla yaşamamıştı.
9. Gövdesi Ölçüm Hatları İle Çizilmiştir
Virtuvius Adamının göğsüne, kollarına ve yüzüne bakın. Kesintisiz düz çizgiler, Leonardo’nun notlarının atıfta bulunduğu oranları gösterir. Örneğin, kaşlarına kadar olan burun ve kulakları, yüzün orta üçte birlik kısmını, burnun alt kısmı çeneye kadar en alttaki üçte birlik kısmı ve saç çizgisine kadar olan kaşlar da üst üçte birlik kısmı oluşturur.
10. Eserin İki Farklı İsmi Daha Vardır
Eskiz, Canon of Properties veya Proportions of Man olarak da adlandırılır.
11. Vitruvius Adamı’nın Görüntüsü 16 Pozu Tek Başına Oluşturuyor
İlk bakışta sadece iki tane görebilirsiniz: Kolların ve ayakların iki farklı şekilde duruyor olması buna sebep olur. Ancak Leonardo’nun tasvirinin dehası, eşsiz çizime sahip gövdenin bu uzanmış uzuvların 16 farklı kombinasyonuna olanak sağlamasıdır.
12. Siyasi Bir Mesaj İçin İşbirliği Yapılmıştır
Vitruvius Adamı’nın insan ve doğa ilişkisine dair araştırmalar yapan sanatçı John Quigley, küresel ısınmanın zararlarını göstermek için buna benzer bir figür kullandı. Buzulların eridiğine dair resimler artık pek bir etki oluşturmadığı için, Quigley 2011’de büyük bir buz kütlesinin üzerine Eriyen Vitruvius Adamı inşa ederek bu konuya yeni bir ölçek vermeyi başardı. Quigley’in yaptığı bu çizim, bir olimpik yüzme havuzunun dört katı büyüklüğündedir.
13. Eskizin Orijinali Çok Nadir Görülür
Sonradan yapılmış çizimleri birçok yerde bulunabilir, ancak orijinali çok kırılgan olduğu için pek fazla sergilenmez ve nerede olduğunu da birçok kişi tam olarak bilmiyor. Ancak Vitruvius Adamı genellikle Venedik’teki Gallerie dell’Accademia’da kilitli bir odada tutuluyor. 2013’te düzenlenen resmi bir sergi, 30 yıl sonra Vitruvius Adamı’nı görmek isteyenler için büyük bir fırsattı ve 2019’da Gallerie, Leonardo’nun 500. ölüm yıldönümü olmasından ötürü 3 aylık bir sergi düzenledi. Özel olarak sergilenmediği sürece, Leonardo’nun bu sansasyonel eskizini görmenin tek yolu, özel bir izin almaktır.
News
