Obezite, herhangi bir sebepten ötürü aşırı kilo alımıyla oluşan bir rahatsızlıktır ve günümüz toplumunda sağlıksız beslenme oranı arttıkça daha çok obezite vakası görülmeye başlanmıştır. Vücut kitle endeksinin belli bir seviyenin üzerinde olması, bireyin “obezite” ile karşı karşıya olduğunu gösterir.Vücut kitle indeksi (BMI), vücut boyutunu ölçmek için kişinin kilosunu ve boyunu hesaba katan bir hesaplamadır. Yetişkinlerde, hastalık kontrol ve önleme merkezlerine göre, obezite 30,0 veya daha yüksek vücut kitle indeksi değerine sahip olanlara koyulan tanımdır.Obezite, tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve kanser gibi ciddi hastalıklarla ilişkilendirilen bir rahatsızlıktır. Obezite günümüzde oldukça yaygındır. Hatta 20 yaş ve üstü Amerikalıların yüzde 42,4’ünün hayatında bir kez de olsa obeziteden muzdarip olduğu düşünülüyor.Yaş, cinsiyet, etnik köken ve kas kütlesi gibi faktörler vücut kitle endeksi ile vücut yağı arasındaki orantıyı etkileyebilir.

Obezite Türleri Nelerdir? Sınıflandırması ve Hesaplaması

Çocuklarda Obezite Ne Demek?

Bir doktorun 2 yaşın üzerindeki bir çocuğa veya gence obez olarak teşhis koyması için, Vücut kitle indekslerinin aynı yaştaki ve biyolojik cinsiyetteki insanlar için 95. yüzdelik dilimde olması gerekir:2016’da yapılan araştırmaya göre 2 ila 19 yaş arasındaki gençlerin yüzde 15’inin obezite olduğu, Amerikalı gençlerde ise bu oranın 20’lere çıktığı ortaya koyuldu.

Obezitenin Nedenleri Nelerdir?

Günlük aktivitelerde yaktığınızdan daha fazla kalori içerek şeyler yemek ve uzun vadede egzersiz yapmamak obeziteye sebebiyet verebilir. Zamanla bu fazla kaloriler toplanır ve ciddi bir kilo alımına neden olur.Bahsettiklerimiz obezitenin nedenlerinden olsa da, kontrol edemeyeceğiniz bazı nedenler de bulunur. Bunlar şu şekildedir:Genetik: Genetik kodlarınızdaki bazı sorunlar vücudunuzun yiyecekleri nasıl enerjiye dönüştürdüğünü ve yağın nasıl depolandığını etkileyebilir ve obezite ihtimalinizi artırır.Yaşlanmak: Yaşlanmak metabolizmayı yavaşlatır ve kilo almayı kolaylaştırır.Yetersiz Uyku: Yetersiz uyku uyumak dengesiz beslenmeye ve obeziteye sebebiyet verebilir.Hamilelik Sırasında Alınan Kilo: Hamilelikte alınan kiloyu vermek bazı kadınlar için çok zor olabilir ve uzun vadede obeziteye dönüşebilir.Bunlar dışında birçok sağlık koşulları da kilo alımına neden olabilir ve bu da obeziteye yol açabilir. Bu hastalıklardan bazıları:

• Polikistik Over Sendromu: Kadın üreme hormonlarının dengesizliğine neden olan bir durum.
• Prader-Willi sendromu
• Cushing Sendromu: Yüksek seviyede stresin ortaya çıktığı bir rahatsızlık.
• Tiroit Yetersizliği

Kimler Risk Altında?

Obezite Geni Taşıyanlar

Bazı insanlar kilo vermelerini zorlaştıran genlere sahiptir ve bu sebeple orantısız kilo alımı yaşarlar, kilo almalarının tek sebebi budur. Halk arasındaki tabirle su içseler bile kilo alacak gibi olurlar.

Çevre ve Toplum

Evinizdeki, okulunuzdaki ve toplumunuzdaki çevreniz; yediklerinize etki edebilir ve orantısız kilo alımlarının sebebi olabilir.

Aşağıdaki durumlarda obezite riskiniz oldukça yüksek olabilir:

• Bölgenizde çok dazla fast-food restoranı bulunuyor ve buralarda çok vakit harcıyorsanız
• Ev yemeği yerine dışarıdan söylemeyi seviyorsanız
• Mahallenizde veya bulunduğunuz çevrede oyun oynamak, yürümek veya egzersiz yapmak için iyi bir yer bulamıyorsanız

Psikolojik ve Diğer Faktörler

Bazı insanlar duygusal olarak rahatlamak amacıyla yemek yemeye yönelirken, bazıları ise depresyon gibi sebeplerle gereğinden fazla yerler. Ayrıca bazı antidepresanlar da kilo alma riskini artırabilir.Mesela sigarayı bırakmak her zaman iyi bir şey olsa da, sigarayı bırakmak da kilo alımına neden olabilir. Bu nedenle, en azından sigarayı ilk bıraktığınız dönemde diyet ve egzersizlere odaklanmak önemlidir ve obeziteye dönüşme ihtimalini düşürür.Bunlar dışında steroidler veya doğum kontrol hapları gibi ilaçlar da kilo alma riskinizi artırabilir.Sorumluluk Reddi: Amacımız, size en alakalı ve güncel bilgileri sağlamaktır. Ancak, hastalıklar, semptomlar, ilaçlar ve maddeler her kişiyi farklı şekilde etkilediğinden, bu bilgilerin olası tüm bilgileri içerdiğini garanti edemeyiz. Bu bilgi, tıbbi tavsiye yerine geçmez. Olası sorunları, yan etkileri, hastalıkları ve semptomları her zaman tıbbi geçmişinizi bilen bir sağlık uzmanıyla görüşün. Dusge.com’da paylaşılan bilgiler, tıbbi tavsiye yerine geçmez. Detaylı bilgi için: tıbbi sorumluluk reddi.

Teşhisi Kısaca Nasıl Yapılır?

Doktorunuz, obezite ile ilgili sağlık risklerini teşhis etmeye yardımcı olmak için bazı testler isteyebilir. Bunlar şu testler olabilir:

• kolesterol ve glikoz seviyelerinizi incelemek için bazı kan testleri
• karaciğer fonksiyon testleri
• diyabet taraması
• tiroid testleri
• elektrokardiyogram (EKG) gibi kalp testleri

Bunlar dışında bel çevresindeki yağları da ölçüp buna göre teşhisler koyulabilir.

Komplikasyonları Nelerdir?

Obezite, basit kilo alımından daha fazlasına yol açabilecek bir rahatsızlıktır. Vücuttaki yağ oranının yüksek olması, iç organlarınızın yanı sıra kemiklerinize de baskı uygulamaya başlar. Aynı zamanda kanser için bir risk faktörü olan iltihapları da artırır. Obezite ayrıca tip 2 diyabet için ciddi bir risk faktörüdür.Obezite, bazıları tedavi edilmediği takdirde yaşamı tehdit edebilecek aşağıdaki sağlık sorunlarına yol açabilir:

• tip 2 diyabet
• kalp rahatsızlıkları
• yüksek tansiyon
• bazı kanserler (meme, kolon ve endometriyal)
• inme
• safrakesesi rahatsızlığı
• karaciğer yağlanması hastalığı
• yüksek kolesterol
• uyku apnesi ve diğer solunum problemleri
• artrit
• kısırlık

Nasıl Tedavi Edilir?

Obeziteniz varsa ve kendi başınıza kilo veremiyorsanız, tıbbi yardım gereklidir. Doktorunuz, gerekli yaşam tarzı değişikliklerini yapmak için sizinle birlikte işbirliği yapacaktır. Bazen ilaçlar veya kilo verme ameliyatı (obezite ameliyatı) da önerebilirler. Obezite tedavisi ile ilgili detaylı bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz.

Hangi Yaşam Tarzı ve Davranış Değişiklikleri Kilo vermeye Yardımcı Olabilir?

• Sağlık danışmanlarınız sizi besin seçenekleri konusunda bilgilendirebilir ve kendinize uygun bir diyet listesi oluşturmanıza yardımcı olabilir.
• İyi bir egzersiz ve günlük aktivitelerinizi artırmak gücünüzü, dayanıklılığınızı ve metabolizmanızı geliştirmenize yardımcı olacaktır. Bu da doğrudan obeziteyi engelleyen bir süreci beraberinde getirir.
• Danışmanlık hizmetleri ayrıca sağlıksız tetikleyicileri belirleyebilir ve herhangi bir anksiyete, depresyon veya benzer duygusal yeme sorunlarıyla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
• Yaşam tarzı ve davranış değişiklikleri, özellikle genetik bir sorununuz yoksa rahatlıkla obeziteyle başa çıkmanızı sağlayacaktır.

Obezite Ameliyatı (Kilo verme Ameliyatı) ve Türleri

Bu ameliyatlar, ne kadar yiyeceğinizi sınırlayarak veya vücudunuzun yiyecek ve kalorileri emmesini engelleyerek yapılır. Bazı vakalarda her ikisi de uygulanır.Kilo verme ameliyatı kesin bir çözüm değildir ve ciddi riskleri olabilir. Ameliyattan sonra, ameliyat olan kişilerin nasıl ve ne kadar yediklerini değiştirmeleri gerekecektir ve bu sebeple birçok hastalıkla karşı karşıya kalabilirler.Kilo verme ameliyatı türleri şunları içerir:

• Gastrik Bypass Ameliyatı: Bu obezite cerrahisi, cerrahınız midenizin üst kısmında doğrudan ince bağırsağınıza bağlanan küçük bir kese oluşturur. Yiyecek ve sıvılar midenin çoğunu atlayarak keseden bağırsağa girer.
• Laparoskopik Ayarlanabilir Mide Bandı: Bu tedavide mideniz bir bant kullanılarak iki keseye ayrılır.
• Tüp Mide Ameliyatı (Mide Küçültme): Bu prosedür midenizin bir kısmını alır.
• Duodenal Switch Ameliyatı: Midenin büyük kısmının alınmasıdır.

Kimler Ameliyat Olmalıdır?

Uzmanlar, onlarca yıldır kilo verme ameliyatları için en az sınıf 2 ve sınıf 3 obezite (morbit obezite) olmasını şart koşuyor.Bununla birlikte 2018’de yayınlanan kılavuzlara göre vücut kitle endeksi 30-35 ve daha yukarı seviyede olan kişiler bu ameliyatlara gerek duyulacak seviyededir. Çocuklarda bu durum biraz farklıdır ve erişkinliğe ulaşmadıkça ameliyat kolay kolay önerilmez.

Nasıl Önlenir? Engelleme Yolları

Son birkaç on yılda obezite ve obezite ile ilgili hastalıklarda dramatik bir artış oldu. Toplulukların, eyaletlerin ve federal hükümetin obeziteyi değiştirmek için daha sağlıklı gıda seçimlerine ve faaliyetlerine vurgu yapmasının nedeni budur.Kişisel düzeyde, daha sağlıklı bir yaşam tarzı ile kilo alımını ve obeziteyi önlemeyi sağlayabilirsiniz:

• Her gün 20 ila 30 dakika yürüme, yüzme veya bisiklete binme gibi orta düzeyde egzersiz yapmayı hedefleyerek,
• Meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar ve yağsız protein gibi besleyici yiyecekler seçerek,
• Yüksek yağlı, yüksek kalorili yiyecekleri belli ölçüde tutarak rahatlıkla obeziteyi engelleyebilirsiniz.