Gayzer nedir sorusunun cevabıyla başlamak en doğrusu olacaktır. Gayzer kısaca, dünyada üzerindeki en hayranlık uyandıran ve nadir görülen doğa olaylarının başında gelir. Peki gayzer ne demek? Resmi olarak, kuvvetli bir şekilde püskürtülen su ve buhar tahliyeleri ile karakterize edilen bir kaynak olarak tanımlanan “Gayzer” kelimesi, aslında “fışkırtmak” anlamına gelen İzlandaca “geysa” fiilinden gelmektedir. Gayzerler nadirdir çünkü aktif volkanik alanlardan magmanın püskürme üzerindeki etkileri nedeniyle sadece volkanik aktivitenin yüksek olduğu bölgelerde oluşabilirler. Bu yüksek nitelikler nedeniyle, bugün dünyada sadece 1000 civarında aktif gayzer bulunmaktadır.
Gayzer Kaynağı Nasıl Çalışır
Tüm sıcak su gayzerleri, genellikle tektonik plakalardaki fay hatları boyunca oluşan volkanik olarak aktif bir alanın yakınında olmalıdır. Bunun nedeni, bir gayzerin suyu püskürtebilmesi için magmaya erişimi olması gerektiğidir. Gayzer, magmaya ek olarak, suyun geçebileceği doğal hatlara ve kullanılabilir bir su rezervuarına sahip olmalıdır. Bunların kombinasyonu, gayzerlerin oluşmasına ve patlamasına yol izin verir.
Gayzer Kaynakları Nasıl Patlar
Bilim adamları bir gayzerin nasıl patladığından %100 emin olmasalar da, neredeyse tüm jeologların hemfikir olduğu ve yaygın olarak kabul edilen bir teori var. Teori, volkanik olarak aktif bir bölgede bir kaynaktan gelen suyun, aşağıdaki çok sıcak kayalar ve magma ile temas edene kadar zemine inmesidir. Üzerindeki daha fazla su basıncı nedeniyle su bir süre kaynayamaz. Sonunda, magmadan gelen enerji, buharın yaratıldığı suya aktarılır. Bu genişleyen buhar, kaynağın tepesindeki suyun yükselmesine ve ardından buharın içeri girmesine neden olur. Buhar kırıldığında, su, buhar ve bazen de çamur havaya atılır (yükseklik ve kuvvete bağlıdır).
Gayzerler Nerede Görülür?
Dünyada yaklaşık 1000 gayzer varken, bunların 500’den fazlası Wyoming, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Yellowstone Ulusal Parkı’nda bulunmaktadır. Bu park, patlamalarının düzenliliği nedeniyle (ortalama 91 dakikada bir meydana gelen) dünyanın en ünlü gayzer turizmine ev sahipliği yapmaktadır. Gayzerler, diğer alanların yanı sıra Yeni Zelanda, İzlanda ve Rusya‘da da bulunuyor.Gayzerler, güzelliği ve gücü izlemek için her yerden turistler getirir ve dünyanın doğal harikalarından biri olmaya devam ederler. Bilim gayzerleri henüz tam olarak anlamamış olsa da, patlamalarının şaşırtıcı tarzı bize doğanın ne kadar güçlü olabileceğini hatırlatıyor.